U želji da što bolje informišemo naše članove, doktore stomatologije, o njihovim obavezama i pravima u vezi sa inspekcijskim nadzorima u stomatološkim ambulntama, obratili smo se Republičkoj upravi za inspekcijske poslove sa molbom da nam dostave pregled sadašnjih propisanih obaveza kojih se pridržavaju Inspekcija rada, Zdravstvena i Tržišna inspekcija.
U nastavku Vam dostavljamo pregled propisa koje inspektor provjerava prilikom vršenja inspekcijskog nadzora u stomatološkim ambulantama, a koje su nam dostavili iz Inspekcije rada i zaštite na radu i Zdravstvene inspekcije. Naznačeno je da Tržišna inspekcija nema nadležnost vršenja inspekcijskog nadzora u stomatološkim ambulantama.
* * * *
PREGLED PROPISANIH OBAVEZA PRILIKOM VRŠENJA INSPEKCIJSKOG NADZORA OD STRANE INSPEKCIJE RADA I ZDRAVSTVENE INSPEKCIJE U ZU STOMATOLOŠKIM AMBULANTAMA
Radni odnosi i zapošljavanje
1.Da li ustanova ima rješenje Ministarstva zdravlja i socijalne zaštite o ispunjenosti uslova i da li je registrovana u sudu kao pravno lice
Članom 45. stav 3, 6. i 7. Zakona o zdravstvenoj zaštiti ( „Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 106/09, 44/15) propisano je da svaka zdravstvena ustanova mora imati rješenje Ministarstva zdravlja i socijalne zaštite o ispunjenosti uslova za konkretnu djelatnost i biti upisana u Registar zdravstvenih ustanova koji vodi Ministarstvo zdravlja i socijalne zaštite.
2. Da li je poslodavac zaključio Ugovor o radu u skladu sa Zakonom o radu („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 1/16 – u daljem tekstu: Zakona)
Zakon je stupio na snagu dana 20.01.2016. godine. Ministar rada i boračko invalidske zaštite, će u roku od 90 dana od dana stupanja na snagu ovog Zakona, donijeti Pravilnik o obrascima ugovora o radu. Poslodavac je dužan prije stupanja radnika na rad, da zaključi ugovor o radu, a sve u skladu sa članom 34. Zakona. Ukoliko poslodavac ne zaključi ugovor o radu sa radnikom, smatra se, da je radnik zasnovao radni odnos na neodređeno vrijeme danom stupanja na rad (član 34. stav 2. Zakona). Forma i sadržina ugovora o radu je propisana članom 35. Zakona o radu.
Članom 39. stav 1. Zakona, propisano je da poslodavac može zasnovati radni odnos sa radnikom na određeno vrijeme, radi unaprijed određenim objektivnim razlozima koji su opravdani rokom, radi izvršenja tačno određenog posla ili nastupanjem unaprijed određenog događaja, koji sa prekidima ili bez prekida ne može biti duži od ukupno 24 mjeseca.
Članom 39. stav 4. istog Zakona propisano je da izuzetno, ugovor na radu na određeno vrijeme može da se zaključi na period duži od 24 mjeseca:
– ako je to potrebno zbog zamjene privremeno odsutnog radnika do njegovog povratka,
– za rad na projektu čije je trajanje unaprijed određeno, do završetka projekta, a najduže 60 mjeseci,
-sa nezaposlenim kome do ispunjenja jednog od uslova za ostvarenje prava na starosnu penziju nedostaje pet godina
Stavom 6. istog člana propisano je da ukoliko je ugovor o radu na određeno vrijeme zaključen suprotno odredbama ovog zakona ili ako radnik ostane da radi kod poslodavca najmanje pet radnih dana po isteku vremena za koje je ugovor određen, smatra se da je radni odnos zasnovan na neodređeno vrijeme.
U skladu sa članom 206. Zakona, poslodavac može da zaključi ugovor o stručnom osposobljavanju sa licem radi obavljanja pripravničkog staža, ako su položeni stručni ispit ili radno iskustvo, prema zakonu uslov za zasnivanje radnog odnosa.
Ukoliko se radi o dopunskom radu, isti da bude u saglasnosti sa članom 207. Zakona, odnosno da radnik koji je zasnovao radni odnos s punim radnim vremenom ne može, bez saglasnosti poslodavca da za svoj ili tuđi račun ugovara ili obavlja poslove iz djelatnosti koje obavlja poslodavac ( član 167. Zakona).
3. Da li poslodavac vodi evidenciju dnevene prisutnosti na radu/knjigu satnica za zaposlene radnike
Ova obaveza poslodavca je propisana članom 67. stav 4. Zakona, te je dužan da izvrši raspored radnog vremena najmanje za 30 narednih dana i da to oglasi na način koji je pristupačan svim radnicima, kao i da vodi dnevnu evidenciju o prisutnosti radnika na radu.
4. Inspekcija rada kontroliše i ostale odredbe iz radnih odnosa koje su uređene Zakonom o radu:
Radno vrijeme radnika, odmori i odsustva, plate i naknade plate, naknade po osnovu rada i druga prava koja nastaju po osnovu radnog odnosa. Takođe, inspektor rada kontrolište primjenu Posebnog kolektivnog ugovora za zaposlene u oblasti zdravstva Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 95/09) te Zakon o platama zaposlenih lica u javnim ustanovama u oblasti zdravstva Republike Srpske(„Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 11/09).
Zaštita na radu
5. Da li poslodavac ispunjava propisane uslove u oblasti zaštite i zdravlja na radu
Zahtjev za utvrđivanje ispunjenosti propisanih uslova podnosi poslodavac po osnovu Zakona o zaštiti na radu („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 10/08 i 13/10) Ministarstvu rada i boračko invalidske zaštite, a u skladu sa Pravilnikom o postupku utvrđivanja ispunjenosti propisanih uslova u oblasti zaštite i zdravlja na radu ( „Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 70/08) i Pravilnikom o visini troškova postupka utvrđivanja ispunjenosti propisanih uslova u oblasti zaštite i zdravlja na radu („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 67/08).
6. Da li je poslodavac utvrdio prava, obaveze i odgovornosti u oblasti zaštite i zdravlja na radu
Poslodavac kolektivnim ugovorom, odnosno opštim aktom (Pravilnik o zaštiti na radu) utvrđuje prava, obaveze i odgovornosti u oblasti zaštite i zdravlja na radu, dok poslodavac koji ima do deset radnika može prava, obaveze i odgovornosti u oblasti zaštite i zdravlja na radu, utvrditi i Ugovorom o radu (član 14. Zakona o zaštiti na radu).
7. Da li poslodavac u skladu sa članom 15. Zakona o zaštiti na radu, provodi opšte dužnosti
8. Da li je poslodavac donio Akt o procjeni rizika za sva radna mjesta u radnoj sredini
Poslodavac je dužan da donese Akt o procjeni rizika za sva radna mjesta u radnoj sredini u skladu sa članom 13. Zakona o zaštiti na radu, kao i Pravilnika o procjeni rizika na radnom mjestu i u radnoj sredini („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 66/08) te da istim utvrdi sve vrste opasnosti i štetnosti na radnom mjestu i u radnoj sredini, na osnovu kojih se vrši procjena rizika od nastanka povreda i oštećenja zdravlja radnika, te da istim aktom utvrdi način i mjere za njihovo otklanjanje. Akt o procjeni rizika mogu da rade ovlaštene/licencirane organizacije od strane Ministarstva rada i boračko invalidske zaštite Republike Srpske. Spisak svih organizacija koje su dobili ovlaštenje/licence za predmetne poslove, može se dobiti od predmetnog nadležnog Ministarstva.
9. Inspekcija rada kontrolište primjenu i ostalih odredbi iz Zakona o zaštiti na radu:
Evidencija iz zaštite na radu, izvještavanje u skladu sa članovima 53. do 57. Zakona, organizovanje poslova zaštite na radu, kao i organizacija i provođenje svih preventivnih mjera, te uviđaj u slučaju smrtnih i težih povreda na radu, a koje je poslodavac dužan prijaviti nadležnoj inspekciji rada najkasnije u roku od 24 sata, au skladu sa članom 54. Zakona o zaštiti na radu.
Provjere koje vrši Zdravstvena inspekcija u Zdravstvenoj ustanovi koja obavlja stomatološku djelatnost:
1. Da li ustanova ima Rješenje ministra zdravlja i socijalne zaštite o ispunjenosti uslova u pogledu kadra, prostora i opreme
Zdravstvena ustanova ne smije početi sa radom dok od Ministra zdravlja ne dobije rješenje o ispunjenosti uslova u pogledu kadra, prostora i oprema.
Rješenje ministra je uslov za početak rada svake zdravstvene ustanove, propisan članom 45. stav 3. Zakona o zdravstvenoj zaštiti ( „Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 106/09 i 44/15).
2. Da li je ustanova upisana u sudski registar
Sve zdravstvene ustanove se moraju registrovati u sudu kao pravna lica. Ova obaveza je propisana članom 45. stav 6. Zakona o zdravstvenoj zaštiti
3. Da li je ustanova upisana u registar zdravstvenih ustanova
Na osnovu rješenja o ispunjenosti uslova i sudskog rješenja, zdravstvena ustanova se upisuje u Registar zdravstvenih ustanova koji vodi Ministarstvo zdravlja i socijalne zaštite.
Ova obaveza je propisana članom 45. stav 6. Zakona o zdravstvenoj zaštiti a procedura je opisana u Pravilniku o sadržaju i načinu vođenja registra zdravstvenih ustanova („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 18/11). U prilogu Pravilnika objavljen je obrazac zahtjeva za upis u Registar.
4. Da li ustanova kontinuirano ispunjava propisane uslove
Uslove u pogledu kadra, prostora i opreme, utvrđene rješenjem ministra, ustanova mora kontinuirano ispunjavati.
Uslovi koji se utvrđuju rješenjem ministra definisani su Pravilnikom o uslovima za početak rada zdravstvene ustanove („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 121/11). Opšti uslovi za stomatološku ambulantu određeni su u čl. 3-16 a posebni uslovi prostora, opreme i kadra u čl. 20-22.
5. Da li doktor stomatologije ima važeću licencu a kadar sa srednjom stručnom spremom uvjerenje o položenom stručnom ispitu
Doktor stomatologije mora imati važeću licencu Komore doktora stomatologije Republike Srpske. Licencu Komore doktora stomatologije Republike Srpske moraju imati i doktori iz Federacije BiH i strani državljani.
Kadar sa srednjom stručnom spremom mora imati uvjerenje Ministarstva zdravlja i socijalne zaštite o položenom stručnom ispitu.
Ove obaveze propisane su čl. 84. i 85 Zakona o zdravstvenoj zaštiti
6. Da li je pribavljena saglasnost poslodavca za angažovano lice, stalno zaposleno u drugoj ustanovi
Ako se angažuje zdravstveni radnik koji je zasnovao radni odnos sa punim radnim vremenom u drugoj ustanovi, obavezno je pribaviti saglasnost direktora te ustanove.
Ova obaveza je propisana članom 80. Zakona o zdravstvenoj zaštiti.
7. Da li se uredno vodi medicinska dokumentacija i evidencija i da li se dostavljaju propisani izvještaji
Zdravstvena ustanova u oblasti stomatologije mora voditi evidencije o pacijentima, utvrđenim oboljenjima, stanjima i preduzetim mjerama i o tome dostavljati polugodišnje i godišnje izvještaje Institutu za javno zdravstvo Republike Srpske. Institutu se dostavljaju i izvještaji o zaposlenom kadru. Recept za lijek se ne smije improvizovati, recept mora da sadrži sve propisane podatke i u slučaju kada pacijent plaća lijek.
Obaveza vođenja medicinske dokumentacije, evidencija i dostavljanja izveštaja propisana je Zakonom o evidencijama i statističkim istraživanjima u oblasti zdravstvene zaštite („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 53/07). Sadržaj recepta propisan je Pravilnikom o uslovima propisivanja i izdavanja lijeka („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 116/12 i 51/13).
8. Da li je ustanova sertifikovana odnosno da li je podnijela zahtjev za sertifikaciju
Sertifikacija je obavezna za sve zdravstvene ustanove svakih sedam godina a obavlja je Agencija za sertifikaciju, akreditaciju i unapređenje kvaliteta zdravstvene zaštite. Zahtjev za sertifikaciju se mora podnijeti u roku od godinu dana od dana pravosnažnosti rješenja o ispunjenosti uslova.
Obaveza sertifikacije je propisana članom 97.stav 2. a rok za podnošenja zahtjeva članom 144. stav 3. Zakona o zdravstvenoj zaštiti.
9. Da li se u ustanovi sprovode mjere za sprečavanje intrahospitalnih infekcija
Pod intrahospitalnom infekcijom se podrazumijeva svaka infekcija povezana sa uslugama zdravstvene zaštite, bez obzira na vrstu ustanove i mjesto pružanja usluge.
Svaka zdravstvena ustanova je dužna preduzimati organizacione, tehničke, higijenske i čitav niz drugih mjera za sprečavanje i suzbijanje intrahospitalnih infekcija. O mjerama koje se preduzimaju mora se izraditi poseban program i isti primjenjivati u svakodnevnom radu. Posebna pažnja se mora posvetiti procedurama čišćenja, dezinfekcije površina i opreme, pranja i dezinfekcije ruku, upotrebe rukavica, maske i druge zaštitne opreme a naročito proceduri sterilizacije i kontroli sterilizacije. O strerilizaciji i kontroli sterilizacije se mora voditi posebna evidencija. Povremeno je potrebno uraditi biološku kontrolu sterilizacije pomoću otpornih bakterijskih spora, koja je daleko sigurnija metoda od kontrole hemijskim sredstvima.
Ova obaveza propisana je članom 37. Zakona o zaštiti stanovništva od zaraznih bolesti (“Službeni glasnik Republike Srpske”, broj 14/10). Sadržaj programa propisan je Pravilnikom o sadržaju programa i mjerama za sprečavanje i suzbijanje intrahospitalnih infekcija („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 22/13)
10. Da li zaposleni/angažovani radnici imaju dokaz o vakcinaciji protiv hepatitisa B
Zdravstvena ustanova je dužna vakcinisati svoje radnike protiv hepatitisa B a u akcidentalnim situacijama obezbijediti i primjenu specifičnog imunoglobulina. Vakcinacija se obavlja sa tri doze vakcine s tim da se druga doza daje nakon mjesec dana a treća nakon šest mjeseci. Od vakcinacije su oslobođena samo lica kod kojih se testiranjem utvrdi prisustvo HBs antigena.
Obaveza vakcinacije propisana je članom 32. i 34. Zakona o zaštiti stanovništva od zaraznih bolesti (“Službeni glasnik Republike Srpske”, broj 14/10).
11. Da li se vrši propisno upravljanje medicinskim otpadom
Zdravstvena ustanova izrađuje plan upravljanja medicinskim otpadom u kojem opisuje procedure prikupljanja, selekcije, način privremenog skladištenja, obilježavanja otpada itd. Ustanova je dužna medicinski otpad predati pravnom licu koje ima dozvolu ministarstva nadležnog za poslove ekologije za upravljanje tom vrstom opasnog otpada (infektivni, neupotrebljivi lijekovi, amalgamske plombe itd).
Ova obaveza regulisana je članom 117. Zakona o zdravstvenoj zaštiti i Pravilnikom o upravljanju medicinskim otpadom („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 90/06).
12. Da li su lijekovi u kompletu za terapiju anafilaktičkog šoka u roku upotrebe
Zbog rijetke primjene antišok terapije, koja je obavezni dio opreme u stomatološkoj ambulanti, potrebno je povremeno kontrolisati rokove upotrebe pojedinih lijekova.
13. Da li se pacijentima daju informacije o zdravlju i troškovima liječenja i da li se štiti privatnost pacijenta
Građanin ima pravo da dobije informacije o dijagnozi, prognozi bolesti, riziku od određenog tretmana, o mogućim posljedicama liječenja, troškovima liječenja i da sam odlučuje o predloženom tretmanu. Pacijent ima pravo na zaštitu informacija o svom zdravstvenom stanju.
Ove obaveze su propisane Zakonom o zdravstvenoj zaštiti (čl. 22-31)
14. Da li je istaknut cjenovnik usluga i da li se izdaju računi za pružene usluge
Obaveza isticanja cjenovnika usluga i izdavanja računa za pružene usluge propisana je članom 18. Zakona o zaštiti potrošača u Republici Srpskoj („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 6/12 i 63/14)
15. Da li se vrši reklamiranje zdravstvene djelatnosti
Zabrana reklamiranja zdravstvene djelatnosti određena je članom 123. Zakona o zdravstvenoj zaštiti. Način oglašavanja zdravstvene ustanove propisan je Pravilnikom o načinu i sadržaju oglašavanja zdravstvene ustanove („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 8/11).
16. Pušenje na javnom mjestu
Pušenje duvanskih proizvoda je zabranjeno osim u posebnim, označenim prostorijama.
Zabrana pušenja propisana je Zakonom o zabrani pušenja duvanskih proizvoda na javnim mjestima („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 46/04 i 74/04, 92/09), član 2. stav 4. tačka v).